Cem, Alevilerin yapmış olduğu toplu ibadetin adıdır. Toplum ile yapılan ibadet, Alevilerde son derece önemli bir yere sahiptir. Cem, kelime manası itibariyle “toplanma, birleşme, birlik olma” anlamına gelir. Yol, erkân, edeb, ahlak, sorgu ve inancın bütün gerekleri Cem’de yapılır. Cem Alevi inanç ve kültür bütünlüğünün hemen hemen her konusunu işleyen kurumsallaşmış bir dini törendir. Cem hak meydanı olarak da nitelendirilir. Cemler de Hakk’a  ibadet yapılır, niyaz edilir, secdeye gidilir. Bununla birlikte toplumsal yargılama olur, dara durulur, rızalık alınıp verilir, lokmalar yenilir, paylaşım sağlanır, semah dönülür, saz eşliğinde deyişler okunur, Allah-Muhammed-Ali yolunun en temel esasları ve ilkeleri öğretilir. Mehmet Yaman Dedenin deyimiyle “ Aleviliğin okuludur”.[1]Bir Alevi’nin doğumundan ölümüne kadar tüm yaşantısı Cem ile bağlantılıdır.

​

​

 Cem, Allah-Muhammed-Ali yoluna girildiği, musahip tutulduğu, erkânın görüldüğü ve sorgunun yapıldığı yerdir. Her şeyden önce rızalığın sağlandığı yerdir. Yani kırgınlığın, küskünlüğün, hoşnutsuzluğun olmadığı yerdir. Kul hakkına riayet edilen meydandır. Kimin kime hakkı geçmişse ya da başkasının hakkı kendinde kaldıysa helalığın alındığı Hakk meydanıdır. Cem ibadetinde “Ölmeden önce ölünüz, hesaba çekilmeden önce hesabınızı görünüz, ahirete kul hakk’ı ile gitmeyiniz. Hiç kimseyle alıp vereceğiniz kalmasın. Alnınız açık, yüzünüz ak olsun. Dürüst, mert, iyi huylu olun. Döktüğünüz varsa doldurun, ağlattığınız varsa güldürün…” kuralları geçerlidir[2] İşte bu ifadelerden de anlaşılacağı gibi Cem ibadeti günümüzde tüm insanların üzerinde düşünmesi ve faydalanması gereken bir anlayış ortaya koymaktadır. Kişisel hırsların ve maddiyatın en ilk sıralarda geldiği, her şeyin içinde yaşadığımız kapitalist ekonomik sistemlerde parayla alınıp satıldığı bir dönemde, nefsin terbiye edilmesi, yani günümüz deyimiyle ego’nun kontrol altına alınması ve Hakk’ın, yani rızalığın sağlanmasını amaçlayan Cem ibadeti büyük önem arz etmektedir. İnsan tabiatı gereği iyiyi de kötüyü de içinde barındırır. Din terminolojisi bunu, rahmanilik ve şeytanilik şeklinde dille getirir. Önemli olan Alevi Cemlerinde olduğu gibi, rahmani olan cevheri insanda ortaya çıkarmak ve muhafaza etmektir. Hakk-Muhammed-Ali divanı olarak kabul edilen Cem erkânınında kul hakkına saygı ve riayet en başta gelen ilkelerdendir.

​

Cem’de icra edilen her davranışın bir anlamı vardır. Yapılan her ritüelin zahiri (görünen) bir anlamı olmakla birlikte batinide (görünmeyen, iç anlamı) bir manası bulunmaktadır. Bütün faaliyetler birliğin ve dirliğin sağlanmasını amaçlamaktadır. Dünya ile ulu divanın, yani ahiretin birleşme, tamamlanma yeridir. Cem’de sunulan can’dır, haldir. Söylenen söz ve sergilenen özdür.[3] Yapılan secdeler Allah’ın huzurunda Adem’e ve dolayısıyla Hakk’a yapılır. Çünkü Adem’e secdeyi Allah yaratılış esnasında buyurmuştur. Hak meydanı denmesinin asıl sebebiyse bütün bu anlatılanlar ile yakından ilgilidir. Dünya işinin görüldüğü yer olmakla beraber, Ulu divanda durmak, ahiretide yaşamak gibi bir duygu halidir Cem Erkânı.

Hakk makamında oturan Pir/Mürşit Hz. Muhammed Mustafa, Rehber ise Hz. Ali olarak kabul edilir. Bu durum öyle iç içe geçmiştir ki Muhammed-Ali söylemiyle ikisi adeta birbirinden ayrılmaz konumdadır. Batini anlayışa göre aynı nurdan yaratıldıklarına inanılır ve onlardan şefaat beklenir. Cem erkânlarını Dedeler yönetir. Dedeler veya Pirler, Alevi-İslam anlayışında dinsel hiyerarşinin başında gelirler. Muhammed-Ali yolunu, Pir makamını temsil ederler. Posta, yani Cemin yapıldığı yerde, herkesin niyaz ettiği Pir makamına otururlar ve bütün Cem erkânını baştan sona 12 hizmet eşliğinde yönetirler. Muhammed-Ali makamı en saygın makam kabul edilir. Cem’e gelen canlar (insanlar), ilk önce eğilip Pir makamına secede edip niyazda bulunurlar. Arkasından ayakta selamlama vaziyetinde durarak, Pir makamından, Dede den dua alırlar. Cem’de gülbenkler okunur, Allah-Muhammed-Ali’ye salavat getirilir.

​

 CEM'DE  12 HİZMET VE GÖREVLERİ:

​

1. Dedelik(mürşitlik): Cemi yönetir.
2. Rehberlik : Görgüsü yapılanlara ve ceme katılanlara yardımcı olur.
3. Gözcülük: Cemde düzeni  ve sükuneti sağlar.
4. Çerağcılık(delilcilik): Çerağı yakılması, meydanın aydınlatılması ile görevlidir.
5. Zakirlik(aşıklık):  Deyiş,Düvaz, miraçlama söyler. Bağlama çalarlar. Genellikle üç kişidir.
6. Ferraşlık(süpürgeci): Süpürgecilik yapar,  gerekirse rehbere yardım eder. Cemevinin temizliğinden sorumludur.
7. Sakkalık(İbrikçilik): Sakka ve el suyu dağıtır.
8. Kurbancılık(sofracılık): Kurban ve yemek işlerine bakar, lokma dağıtır.
9. Tezekkarlık(İbriktarlık): Tarikat abdestini aldırır.
10. Peykçilik(Davetçilik): Cemi  komşulara haber verir.
11. İznikçilik(meydancılık): Cemevinin temizliğine ve düzenine bakar.
12. Bekçilik(kapıcı): Cem’in ve Cem’e gelenlerin evlerinin güvenliğini sağlar , beklerler.

​

​

CEM HAKKINDA MERAK ETTİKLERİNİZ İÇİN ;

​

​

​

​