بِسْــــــــــــــــــــــمِ اﷲِارَّحْمَنِ ارَّحِيم
1. 1207 yılında Horasan’ın Belh şehrinde doğmuş, küçük yaşlardan itibaren de ilim öğrenmeye başlamıştır. İlk eğitimini babası Bahauddin Veled’den almıştır. Tefsir, hadis, fıkıh gibi İslami ilimlerde kendini yetiştirmiş, geniş bilgi sahibi olmuştur. Arapça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrenmiştir. Döneminin edebiyat dili Farsça olduğu için eserlerini Farsça kaleme almıştır. Büyük bir düşünür ve âlim olan bu mutasavvıf, hayatını ilme ve tasavvufa adamış, yıllarca insanları İslam’ın güzellikleriyle tanıştırmak için çaba harcamıştır. İleri sürdüğü düşünceler, tasavvufi görüşler oğlu Sultan Veled tarafından sistemli hale getirilmiştir.
Bu parçada sözü edilen mutasavvıf aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hacı Bayram-ı Veli
B) Abdulkadir Geylani
C) Hoca Ahmet Yesevi
D) Bahauddin Nakşibend
E) Mevlana Celaledin-i Rûmi
2. Aşağıdakilerden hangisi cem töreninde görevli olan on iki hizmet sahibinden birisi değildir?
A) Pir B) Yolcu C) Gözcü D) Rehber E) Çerağcı
3. İnsan hem dünyevi sorumluluklarını tam olarak yerine getirmeli hem de Allah’ı her an hatırında tutmalıdır. Kalbi kötü duygu ve düşüncelerden arındırmalı, dinî emirleri yerine getirmelidir. Ayrıca kişi Allah’ı çokça zikretmelidir. Zikrin ise gizlice, kalpten yapılması esastır.
Bu ilkeler aşağıdaki tasavvufi oluşumlardan hangisine aittir?
A) Kadirilik B) Nakşibendilik C) Yesevilik D) Mevlevilik E) Bektaşilik
4. Her Alevi-Bektaşi yılda bir kez görgüden geçerek hâl ve gidişatının muhasebesini yapar. Bu da cem vesilesiyle olur. Cemden önce küs ve kavgalı olanlar barıştırılır, şikâyetçi olanlar dinlenir ve problemleri çözülür. Kimseyle küs, dargın ve kavgalı kalınmaz. Birine hak geçtiyse ya da başkasının hakkı kendisinde kaldıysa hesaplaşılır ve helallik alınır.
Bu bilgiler cem töreninin aşağıda verilen yönlerinden hangisiyle daha çok ilgilidir?
A) Ahlaki B) Toplumsal C) Manevi D) Psikolojik E) Hukuki
5. Aşağıdakilerden hangisi kültürümüzde etkin olan tasavvufi oluşumlardan biri değildir?
A) Mevlevilik B) Kadirilik C) Senusilik D) Nakşibendilik E) Yesevilik
6. ● Sözlükte; bir araya gelmek, toplanmak, bütünleşmek gibi anlamlara gelir.
● Alevilik-Bektaşilikte dedelerin yönetiminde gerçekleş- tirilen ve müminlerin Allah’a olan kulluk görevlerini ve yükümlülüklerini yerine getirme uygulamasını ifade eder.
Bu açıklamalar aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilgilidir?
A) Cem,
B) Musahiplik
C) Cemevi
D) Dem
E) Tefekkür
7. Müzik cem törenlerinde kullanılan bir unsurdur. Cem törenine başlamadan önce muhabbet adı verilen saz eşliğinde, eski âşıkların deyişlerinin söylendiği ve âşıkların kendi deyişlerini okudukları bir bölüm vardır. Pir Sultan Abdal, Nesimi, Kul Himmet, Sıtkı Baba, Sadık Baba, Kaygusuz Abdal vb. âşıklardan mahalli deyişler okunur. Bu bölümde deyişlerin yani sıra sohbetler de yapılmaktadır. Eskiden şehirlerdeki Bektaşi toplantılarında saz veya kopuzun yanında kudüm ve tambur gibi aletler de kullanılırdı.
Bu parçadan cem töreni ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?
A) Müzik eşliğinde yapılır.
B) Deyişler önemli bir yer tutar.
C) Çeşitli edebi unsurlar barındırır.
D) Batı kültürünün müzik aletleri de kullanılır.
E) Yapıldığı yere göre müzik aletlerinde farklılıklar olmuştur.
8. Cem töreninde “tören erkânını yöneten, duaları okuyan ve nasihatleri eden kişiye” verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pir B) Sultan C) Rehber D) Mürşid E) Erkâncı dede
9. “Alevilik-Bektaşilik yoluna giriş amacıyla yapılan; sözlük anlamı söz vermek, akit ve biat yapmak olan cem törenine” verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A) Musahiplik B) İkrar verme C) Mukaddime D) Hizmet görme E) Dardan indirme
10. Alevi-Bektaşilikte ölen bir kişinin velisi veya vasileri tarafından o kişi hayatta imiş gibi düşünülerek başta yakınları olmak üzere ilişkili olduğu insanlarla helalleşmek ve varsa onların haklarını iade etmek için bir cem yapılır.
Bu cem törenine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A) Musahiplik
B) İkrar verme
C) Abdal Musa
D) Dardan indirme
E) Düşkünlükten kaldırma
11. Cem törenlerinde, “tevhit, mersiye, semah, nevruziye söyleme” hizmetini yapana verilen ad aşasıdakilerden hangisidir?
A) Rehber B) Gözcü C) Zakir (âşık) D) Niyazcı E) Peykçİ
12. Ehl-i beytin önde gelen şahsiyetlerinden biri olan Hz. Hü- seyin, bazı aile fertleriyle birlikte Kerbela’da günlerce susuz bırakıldıktan sonra şehit edilmiştir. İşte bu nedenle Alevi-Bektaşiler Muharremi yas ayı olarak nitelendirirler. Hz. Hüseyin’in şehit edildiği 10 Muharrem’i ise yas günü kabul ederler ve bu ayda yapılan birtakım uygulamalar Alevilik-Bektaşilik kültüründe önemli bir yer tutar.
Aşağıdakilerden hangisi Muharrem ayında yapılan bu uygulamalardan biri değildir?
A) Gündüzleri su içmemek
B) İlk on gününde oruç tutmak
C) Ehl-i beyt mensuplarını anmak
D) Hz. Hüseyin için ağıtlar yakmak
E) Kerbela şehitleri için mersiyeler okumak